A recollida selectiva de residuos municipais, materia pendente en Galicia

• A empresa galega TEIMAS analiza nun estudo o grao de separación de residuos de competencia local nas urbes galegas mediante o seu software Zero
• En 2021 só o 15.3% dos residuos foron recollidos de forma selectiva en Galicia
• Brión, Ames e Porto do Son, os concellos que máis separan

A separación de residuos de competencia local (procedentes de fogares, restaurantes ou comercios) continúa sendo unha materia pendente en Galicia. Esta conclusión despréndese dun panel elaborado pola empresa tecnolóxica galega TEIMAS, socia da comunidade de emprendedores Startup Galicia, especializada en dixitalización da xestión de residuos, a partir de datos solicitados á Consellería de Medio da Xunta de Galicia. E basta revisar os últimos datos dispoñibles, de 2021, onde só o 15.3% dos residuos foron recollidos de forma selectiva.
Con todo, a situación galega non é un caso único. De acordo coa última memoria do Ministerio para a Transición Ecolóxica sobre residuos, dos 20,7 millóns de toneladas recollidos polos concellos españois, o 79% corresponden á fracción de residuos mesturados, fronte a só un 21% de recollida selectivamente (papel-cartón, envases lixeiros e vidro).

A separación en orixe dos residuos municipais, unha medida da nova Lei de Residuos
A Lei 7/2022 de Residuos e Chans Contaminados para unha Economía Circular, en vigor desde xullo de 2022, establece obxectivos específicos para a reutilización e reciclaxe que contemplan medidas como a separación en orixe dos residuos municipais. Estes cambios facilitarán, como indica a propia Lei, “o aumento dos índices de preparación para a reutilización e de reciclaxe e redundará na consecución de beneficios ambientais, económicos e sociais substanciais e na aceleración da transición cara a unha economía circular”. Con todo, os datos oficiais demostran que, en Galicia, a separación en orixe de lixo urbano, necesaria para facilitar unha reciclaxe de alta calidade, segue sendo baixa. Neste sentido, como afirma Cristina Vázquez, socia de TEIMAS especializada en trazabilidade e traslado de residuos, “resulta necesario que as administracións tomen medidas, de forma coordinada, para reforzar a recollida separada e lograr unha reciclaxe de maior calidade”.

En Galicia xestiónanse preto de 1,1 millóns de residuos domésticos anuais
Na comunidade galega conviven 3 modelos de xestión de residuos domésticos, levados a cabo cada un deles por 3 entidades xestoras (Sogama, Nostián e Barbanza). En conxunto, como mostra o panel elaborado por TEIMAS, a cantidade de residuos municipais nas devanditas plantas foi relativamente constante, manténdose ao redor dun total de 1,1 millóns de toneladas por ano. E todo a pesar da diminución da poboación galega nese período nun 1,32%.

Ranking de concellos
Por provincias, A Coruña é a que maior volume de residuos rexistrou, mesmo en relación con residuos separados no período 2017-2021, seguida de Pontevedra, Lugo e Ourense. Por concellos, no ranking daqueles con maior recollida de residuos por habitante no mesmo período destacan Rábade (684 tn), Sanxenxo (681 tn), San Cibrao das Viñas (568 tn), e Curtis (548 tn). Con todo, non corresponden co ranking de concellos por recollida selectiva de residuos onde destacan Brión, Ames (ambos preto do 45%), Porto do Son (rozando o 37%) e Pontecesures (36%). En conxunto, estas cifras reflicten un leve aumento da recollida selectiva en Galicia do 13,5% en 2017 ao 15,3% en 2021, o que mostra que aínda queda moito percorrido por facer desde as administracións e na concienciación da sociedade.

A dixitalización, clave para o avance na economía circular
A Lei de Residuos supón todo un reto para as Administracións e profesionais implicados na cadea de valor do residuo (Administración Pública, empresas produtoras, operadores de plantas ou recicladores). No proceso de armonización e mellora da trazabilidade, resulta decisivo o emprego de tecnoloxías de dixitalización, capaces de mellorar a toma de decisións e a conexión cunha sociedade cada vez máis preocupada polo medioambiente. “Para optimizar a xestión de residuos é necesario dispor de datos correctos e completos que permitan lograr cambios reais. Neste sentido, a dixitalización achega solidez ás estratexias de economía circular. Ademais, neste proceso é necesario aplicar políticas de seguridade e de xestión que garantan a integridade e inmutabilidad dos datos, algo que permiten tecnoloxías como o blockchain e que xa estamos a aplicar nas nosas plataformas dixitais. Este panel, desenvolvido mediante o software Zero, pon de manifesto a capacidade da tecnoloxía para visibilizar e unificar datos, tamén na xestión de residuos”, explica Vázquez.

‍